چه در خرداد ماه که فصل امتحانات مدارس است وچه در مواقع دیگر سال، تقریباً هر روز شاهد یک امتحان هستیم، از امتحان کارشناسی ارشد گرفته تا امتحان دکترای تخصصی پزشکان
اغلب ما در روزهای نزدیک به امتحان و حتی روز امتحان، با عدم تمرکز و اضطراب رو به رو می شویم، اما هیچ می دانید که می توان با تغذیه ی مناسب همه ی این اضطراب ها را تا حدودی بر طرف کرد؟
نکته ی مهمی که باید افراد به آن توجه کنند، آن است که در ایام درس خواندن از تغذیه ی متعادل، متنوع و متناسبی برخوردار باشند.
فعالیت فکری
همان طور که گفتیم، بسیاری از افراد تصور می کنند، فعالیت فکری چندان انرژی نیاز ندارد و به این دلیل، از ترس چاق شدن، یا کم غذا می خورند و یا حتی برخی از این افراد از رژیم های لاغری که قبل از درس خواندن از آنها پیروی می کرده اند نیز تبعیت می کنند و به غلط تصور می کنند که هیچ مشکلی به وجود نخواهد آمد.
نکته ی مهم آن است که فکر کردن نیز به انرژی بالایی نیازمند بوده و برای تمرکز فکری زیاد، باید انرژی فراوانی را دریافت کرد. از این رو، افرادی که به دلیل شرایط کاری یا برنامه ی درسی فشرده، فعالیت فکری بیشتری در مقایسه با افراد عادی دارند، باید از مواد غذایی پُر کالری (بهتر است غذاهایی باشند که در عین کالری فراوان، مواد مغذی بیشتری را نیز داشته باشند) استفاده کنند. به این دلیل، در این ایام گرفتن رژیم لاغری به هیچ عنوان توصیه نمی شود.
مواد مغذی مورد نیاز
برخی از مواد مغذی بیشتر از بقیه، در این روزها مورد نیازند. اولین آنها ویتامین های گروه B هستند. این ویتامین ها در غلات، جگر ، گوشت ها و لبنیات بیشتر یافت می شوند. در این مواد علاوه بر این دسته از مواد مغذی، ترکیب دیگری به نام ساپونین نیز وجود دارد که هم ضد اضطراب بوده و هم
رام بخش است.
به علاوه می دانید که کم خونی یکی از دلایل عدم یادگیری و تمرکز است، اما به دلیل اهمیتی که این موضوع دارد، هرچه به آن پرداخته شود، کم است. کمبود آهن و ویتامین B12 هر دو این عارضه را به دنبال دارند که موجب کاهش قدرت یادگیری و تمرکز و حتی یادآوری مطالب در افراد می شود. به این دلیل است که در این دوران مصرف مرتب گوشت قرمز و ماهی به خصوص ساردین توصیه می شود، زیرا ساردین علاوه بر مواد یاد شده، سرشار از اسیدهای چرب امگا-3 نیز هست که برای تقویت فعالیت های ذهنی مفید شناخته شده است.
علاوه بر موارد یاد شده، ترکیبی به نام استیل کولین در بدن به عنوان واسطه ی عملکرد سلول های مغز و اعصاب شناسایی شده است. از این رو، مصرف مواد غذایی که لیستین و کولین دارند، برای تأمین این ترکیب توصیه می شود. از منابع این ترکیبات می توان به تخم مرغ، جگر، بادام زمینی و لوبیای سویا اشاره کرد که از تخم مرغ و جگر در وعده های غذایی اصلی و از بادام زمینی و لوبیای سویا می توان در میان وعده ها استفاده کرد.
در میان سبزی ها نیز ریحان و نعناع به دلیل خواص ضد افسردگی و تقویت کنندگی سلول های سیستم عصبی، و کاهو به دلیل کلسیم ، پتاسیم و ترکیبی به نام لاکتوکاریوم در تسکین اضطراب بسیار مفید است. به این دلیل است که قبل از خواب، صرف مخلوط آب کاهو و آب سیب، البته در مقادیر مساوی، می تواند خواب راحتی را ایجاد کرده و آرامش بخش باشد.
یک فوق تخصص جراحی قلب به خانواده ها توصیه کرد، حتما دو بار در هفته، ماهی، خصوصا ماهی چرب مصرف کنند
دکتر معصومعلی با بیان این که طی سال گذشته 3680 نفر از مردم استان کرمانشاه به علت بیماری های قلبی-عروقی جان خود را از دست داده اند، افزایش وزن، تغذیه نامناسب، استرس ، فشار خون ، عدم تحرک و استعمال سیگار را از عوامل خطر بیماری های قلبی عنوان کرد.
وی نوع تغذیه را در ابتلا به بیماری های قلبی موثر دانست و گفت: طبق مطالعات انجام شده میزان اسیدهای چرب ترانس روغن های جامد نباتی موجود در بازار ایران حدود 40 درصد است، یعنی از حدود 2/1 میلیون تن روغن مصرفی کشور حدود 480 هزار تن آن اسید چرب ترانس است، در حالی که باید دو درصد و به میزان 24 هزار تن باشد.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه روغن ماهی را جایگزین مناسبی برای روغن های جامد نباتی دانست و گفت: بر اساس مطالعه ای که بر روی 11 هزار و 323 نفر انجام شده مشخص گردیده که مصرف روغن ماهی تا 41 درصد مرگ ناگهانی را کاهش می دهد.
طبق توصیه انجمن قلب آمریکا نیز افرادی که دارای بیماری های قلبی هستند بایستی هفته ای 180 گرم ماهی( دو بار درهفته و هر بار 90 گرم) مصرف کنند که به علت داشتن اسیدهای چرب غیر اشباع امگا-3 باعث کاهش کلسترول خون شده و احتمال ابتلا به سکته های قلبی را کاهش می دهد.
دکتر معصومی عنوان کرد: همچنین طبق بررسی های انجام شده مشخص گردیده مصرف دو بار ماهی در هفته، حتی در افرادی که دچار سکته قلبی شده اند، میزان مرگ و میر را تا 30 درصد کاهش می دهد. وی ماهی را منبع غنی اُمگا – 3 دانست و گفت: جلوگیری از لخته شدن خون و کاهش فشار خون از خواص امگا – 3 است.
اکثر روغن های گیاهی مایع مقدار بسیار کمی اسید چرب اشباع و به ندرت ایزومرهای ترانس دارند، در حالی که روغن های جامد حاوی مقدار زیادی چربی اشباع و ایزومر ترانس هستند.
بدون شک یک علت عمده ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی ، شیوه نامناسب زندگی از جمله تغذیه نامناسب است. نکته مهم اینکه زمینه این بیماری ها از دوران کودکی در بدن شکل می گیرد. تمایل به مصرف غذاهای چرب، شور، برشته، سرخ شده و دودی از کودکی شکل می گیرد و ذائقه ما را می سازد که عوض کردن آن در بزرگسالی مشکل است.
چربی غیر اشباع برای مصرف بهتر از روغن جامد هستند؛ مثل روغن ذرت، آفتابگردان، زیتون، کانولا(گلزا) و سویا.
روغن ها و چربی ها نقش مهمی در تغذیه ما دارند . اگر چه مصرف زیاد آنها خطر اضافه وزن و بیماری های قلبی و عروقی و بعضی از انواع سرطان ها را افزایش می دهد، ولی وجود مقدار کافی از روغن و چربی در رژیم غذایی برای سلامت بدن ضروری است. روغن های گیاهی مایع با دارا بودن مقادیر کافی از اسیدهای چرب غیر اشباع و نداشتن کلسترول ، مناسب تر از روغن جامد هستند.
برای سرخ کردن مواد غذایی، هیچ وقت از روغن مایع استفاده نکنید ، زیرا سریعاً اکسیده شده و تولید مواد سرطان زا می کنند. برای سرخ کردن از روغن مخصوص سرخ کردنی و در صورت نداشتن، از روغن جامد استفاده کنید.
لازم به ذکر است که روغن های نباتی جامد ابتدا به صورت مایع هستند و در کارخانه های تولید روغن برای بالا بردن مقاومت، آنها را هیدروژنه یا جامد می کنند . در این فرایند اسیدهای چرب روغن، اشباع شده و به همین دلیل به این روغن ها اشباع شده می گویند. روغن های جامد مدت بیشتری قابل نگهداری هستند، حرارت را بهتر تحمل می کنند و علاوه بر این به نور حساس نیستند، ولی به دلیل داشتن اسیدهای چرب اشباع برای سلامت بدن زیان آورند. چربی های اشباع در ایجاد بیماری های قلبی-عروقی، سکته قلبی و افزایش چربی های خون نقش زیادی دارند. علاوه بر این، جریان هیدروژنه کردن اسیدهای چرب ترانس هم که ضرر مضاعفی برای سلامت دارد، در این روغن ها بوجود می آید. اسیدهای چرب ترانس در ایجاد سرطان نقش دارند. به همین دلیل روغن های جامد اگر چه برای سرخ کردن در حرارت زیاد، بهتر از روغن های مایع معمولی هستند، اما بطور کلی در لیست غذاهای خطرناک قرار می گیرند.
اخیراً صنایع تولید روغن، تلاش مؤثری را برای تولید روغن های کم ترانس شروع کرده اند. این روغن ها بصورت نیمه جامد هستند(مثل روغن مخصوص سرخ کردنی) و گاهی اوقات یکنواخت نبوده و قسمت مایع در روی ظرف روغن بیشتر است. اگر شکل ظاهری روغن بدین صورت بود، دلیل بر فساد روغن نیست و بهتر است آن را قبل از مصرف کاملاًَ هم بزنیم. هر چه ایزومر ترانس روغن کمتر باشد، روغن سالم تر است، ولی کمتر حرارت را تحمل می کند. بنابراین از روغن های مایع برای سرخ کردن مواد غذایی با درجه بالا استفاده نکنید.
روغن های نباتی جامد به دلیل هیدروژنه شدن باعث ایجاد سرطان و به دلیل داشتن چربی غیراشباع باعث گرفتگی عروق خونی و ایجاد بیماری های قلبی می شوند.
موقع خرید باید به برچسب روغن توجه کنید اگر میزان ایزومرترانس زیر 10 درصد باشد، می توانید به عنوان یک روغن خوب از آن استفاده کنید. روغن های مایع اگر چه متفاوتند، ولی اکثر آنها درجه حرارت بالا را تحمل نمی کنند و می سوزند و در جریان سرخ کردن تبدیل به مواد سرطان زا می شوند. بنابراین برای سرخ کردن مواد غذایی از روغن های مخصوص سرخ کردنی استفاده کنید. علاوه بر این روغن های مایع به نور و شرایط نگهداری بسیار حساس هستند و باید آنها را در ظروف غیر شفاف، کاملاً در بسته، دور از تابش نور و در درجه حرارت پایین نگهداری کرد. .